TIỂU SỬ ĐỨC ĐỆ TỨ TĂNG THỐNG HT. THÍCH HUYỀN QUANG
Đại lão Hòa thượng Thích Huyền Quang, Đệ tứ Tăng thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, thế danh Lê Đình Nhàn, sinh ngày 19 tháng 9 năm 1920, tại tỉnh Bình Định. Năm lên 13 tuổi Ngài xuất gia.
Năm 1958 Ngài khai sáng Tu viện Nguyên Thiều, thành lập Phật học viện Nguyên Thiều tại Bình Định.
1964 Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất được ra đời, Ngài được cung thỉnh vào chức vụ Tổng thư ký Viện Hóa Đạo kiêm Tổng vụ trưởng Tổng vụ Cư sĩ.
1974, Ngài được cung thỉnh vào chức vụ Phó Viện trưởng Viện Hóa Đạo.
1977, Ngài bị bắt và bị biệt giam cùng với cố Hòa thượng Thích Thiện Minh, Hòa thượng Thích Quảng Độ, v.v... Sau 18 tháng tù giam, Nhà cầm quyền cộng sản đưa ngài ra Tòa án Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh xét xử, kêu án 2 năm tù treo và quản chế tại chỗ.
Ngài lại bị Nhà cầm quyền bắt năm 1982, trục xuất khỏi thành phố Saigon, sau đó đưa Ngài ra quản chế tại chùa Hội Phước, tỉnh Quảng Ngãi. Tại Quảng Ngãi, trong vòng 16 năm tù hãm này, Ngài chí thành đọc toàn bộ Đại Tạng Kinh.
Tại tang lễ Đức Đệ Tam Tăng thống, Ngài đươc trao ấn tín Giáo hội và Di chúc của Cố Đại lão Hòa thượng Thích Đôn Hậu. Ngài tuyên bố: "Pháp lý của Giáo hội là 2000 năm dựng Văn mở Đạo trên dải đất Việt Nam này. Địa vị của Giáo hội là 80% dân chúng già, trẻ, lớn, bé. Cơ sở của Giáo hội là nông thôn, thành thị, cao nguyên và hải đảo".
Sang đầu năm 1995, chính quyền không đem Ngài ra xét xử nhưng lại quản chế ngài ở chùa Phước Quang, huyện Nghĩa Hành xa xôi, hẻo lánh giữa đồng không mông quạnh. Trong thời gian ở chùa Phước Quang, Ngài đã soạn và hoàn tất sách “Pháp Sự Khoa Nghi”.
Năm 2000, trước hiện tình suy vong của đất nước Ngài viết bức thư đề nghị Đảng và Nhà nước CSVN lấy ngày 30 tháng Tư làm "Ngày Sám hối và Chúc sinh toàn quốc", trong nghĩa Linh quyền cho người chết và Nhân quyền cho người sống. Ngài đòi hỏi phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý cho Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, trả tự do cho tất cả tù nhân lương tâm.
Ngày 9.4.2003, Ban Giám đốc Quỹ Cứu Người Lâm Nạn (People in Need) do cựu Tổng thống Vaclav Havel chủ trì, quyết định trao Giải Nhân quyền cho Ngài và Hòa thượng Thích Quảng Độ.
Năm 2008 vì bị yếu tim, dịch trong phổi nên Ngài phải vào bệnh viện Đa khoa Quy Nhơn. Sau một tháng hơn nằm viện, bệnh tình Ngài không mấy thuyên giảm, nên Ngài tỏ ý muốn về Tu viện Nguyên Thiều cho được thanh tịnh và nghe công phu sớm chiều. Ngày 5.7.2008 lúc 13 giờ chiều Ngài xả báo thân, an tường thị tịch nơi phương trượng của Ngài tại Tu viện Nguyên Thiều do Ngài sáng lập 50 năm trước.
Đức Đệ Tứ Tăng Thống có liên quan mật thiết đến Văn Phòng 2 VHĐ. Văn phòng II Viện Hóa Đạo ra đời lần đầu tiên cách đây 27 năm theo Quyết Định số 27-VPLV/VHĐ do Quyền Viện trưởng Viện Hóa Đạo, tức Hòa thượng Thích Huyền Quang thời bấy giờ, ban hành ngày 10.12.1992. 15 năm sau, Cố Hòa Thượng Thích Huyền Quang, lúc đó trong vai trò Đệ Tứ Tăng Thống, ban hành Giáo Chỉ số 9, tái thành lập Văn phòng II Viện Hóa Đạo trực thuộc Viện Hóa Đạo trong nước và đại diện toàn quyền cho Viện Hóa Đạo trong các công tác Phật sự ở hải ngoại và trên trường quốc tế, cũng như "nối tiếp nhiệm vụ và hoạt động của Giáo hội gặp lúc Viện Hóa Đạo trong nước bị đàn áp không thể hoạt động".
